ءتۇرى: ەل-ارنا گازەتى | وسى ارادان ەلارنا گازەتىنىڭ بارلىق ماقالالارىن كورۋگە بولادى..
مەندە ال-ارناعا جازبا-ماقالا جازامىن، وندا وسى ارانى باسىڭىز!
جولدانعان ۋاقىتى: 10:12 - 2021/03/25
ماقالا جولداۋشى: Elarna Studio
ماقالا اپتورى:
اپتوردىڭ مەكەن-جايى:
وسى ماقالانىڭ كىرىلشە نۇسقاسى، وسى ارانى باسىڭىزОсы мақаланың кірілше нұсқасы, осы араны басыңыз
وسى اپتادا قىتايدىڭ «ورتالىق حالىق راديوسى» اقپارات اگەنتتىگىندە بەلگىلى كينورەجيسسەر جانار ساعاتقىزى جايلى ء«ۇش جاقسىلىقتان تۋعان رەجيسسەر» اتتى كولەمدى ەسسە جارىق كوردى. جازبا اۆتورى بۇل ماقالاسىنىڭ باسىندا تانىمال رەجيسسەردىڭ اكەسى، اۋدارماشى، باسپاگەر ساعات جايپاقۇلى مەن اناسى، جۋرناليست، اقىن تۇرسىن جولىمبەتقىزى جايىندا ايتادى. ولاردىڭ ايرىقشا كىشپەيىل، سونداي مەيىرىمدى جاندار ەكەنىنە توقتالادى.
اۆتور «جانارداي كۇللى قىتاي ەلىنە تانىمال بولعان سانالى ۇرپاقتى تاربيەلەپ جەتكىزۋدىڭ سىرى نەدە؟» دەگەن ساۋالعا جاۋاپ العىسى كەلەتىنىن رەجيسسەردىڭ اناسىنا ايتادى. بۇل ساۋالعا قارت جۋرناليست تۇرسىن جولىمبەتقىزى ەلەڭ ەتكىزەرلىك جاۋاپ بەردى دەپ جازادى اۆتور.
«پەندەنىڭ داڭقتى بولۋى ونىڭ قاجىرى مەن قابىلەتىنە يەك سۇيەيدى دەسەك تە، كوزگە كورىنبەيتىن ءبىر كۇش سول پەندەنىڭ جولىن اشادى دەگەنگە كوزىم جەتتى. ءسۇت كەنجەمنىڭ ەلگە تانىلۋىن مەن مىنا ءبىر ىزگىلىكتى ىسپەن بايلانىستىرامىن، - دەدى دە تۇرسىن اپاي توسىننان اڭگىمەسىن باستاۋعا ىڭعاي تانىتتى» دەپ جازادى ماقالا اۆتورى. ءسۇت كەنجەم دەپ وتىرعانى - تانىمال رەجيسسەر جانار ساعاتقىزى.
اقىلىنا اجارى، تالانتىنا تالپىنىسى ساي كەلگەن قىران قىزدىڭ ومىرگە كەلۋىن شەشەسى وسىدان ەلۋ جىل بۇرىنعى ءبىر كۇدىرى مول، سوقپاعى اۋىر جىلمەن ساباقتاستىرادى.
«بۇل - وسىدان 51 جىل بۇرىنعى ۋاقيعا، مەن شىڭجاڭ گازەتى قازاق رەداكتسياسىندا بىردە رەداكتور، بىردە ءتىلشى بولىپ قىزمەت ىستەپ جۇرگەن 29 جاستاعى جالىندى جاس كەلىنشەك ەدىم»، - دەپ باستادى ول كىسى اڭگىمەسىن. «ومىراۋدا مايگۇل ەسىمدى ءبىر جارىم جاسار قىزىم، جەتەگىمدە 4 جاستاعى امانتاي ەسىمدى ۇلىم بار بولاتىن. ول كەزدە ءومىر بۇگىنگىدەي بارشىلىقتىڭ ىشىندەگى ماي بۇيرەك ەمەس، دۇنيە تاپشىلىقتىڭ ۇستىنە جايىلعان كوكباۋىر سياقتى سۇرەڭسىز ەدى. 1965 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا مەكەمەمىز «سوتسياليستىك تاربيە» قيمىلى نەگىزىندە اۋىل-قىستاقتى كوركەيتۋگە باراتىن بەلسەندى كادرلاردى تىزىمدەپ جاتتى. بەلسەندى رەتىندە وعان مەن دە تىزىمدەلدىم.... ءسويتىپ، ون كۇن ءجۇرىپ قاشقار ايماعىنىڭ پايزاۋات اۋدانىنىڭ قۇلتۇعراق اۋىلىنا باردىم...
بارعان ءۇيىم مامەت دەگەن كەدەي ۇيعىر ديقاننىڭ ءۇيى بولدى. قالشام ەسىمدى اۋرۋ ايەلى بار ەكەن. بار جەگەنى - جۇگەرى نان، سونىڭ ءوزى كەيدە ارەڭ تابىلادى.
كوشەگە شىقسام جارىم دەنەسى جالاڭاش قارتتاردى كورەمىن، كيىمى بار دەگەندەرىنىڭ ءوزى قىرىق جاماۋ، «قارتى بار ءۇيدىڭ قازىناسى بار» دەگەندى جاتتاپ وسكەن قازاقتىڭ قارشاداي قىزى ەدىم. اينالامداعى اقساقالداردىڭ يىنىنە ءجوندى ءتۇزۋ ماتا ىلمەگەنىنە جانىم اشىدى. ميىما ەڭ العاش كەلگەن وي قاريالاردى كيىندىرۋ بولدى. قولداعى قارجىمدى سولارعا بەرۋگە بەكىدىم دە، ساعاتقا «ەل كيىمسىز ءجۇر، تاماعى شيكى، قولداعىنى ايامايىق، اسقان قاراجاتىڭ بولسا، ماعان سالىپ جىبەر» دەپ حات جازدىم. ءبىر جىل ىشىندە اينالامداعى ۇلكەندەرگە بىردەن سۋداي جاڭا كوك شاپان كيگىزىپ شىقتىم. سول كەزدە ولاردىڭ قالاي قۋانعانىن كورسەڭ عوي... ولار مەنى كورسە «تۇرسىناي بالام، بالام» دەپ باس بارماعىن شوشايتىپ، قولدارىن كەۋدەسىنە قويىپ سالەم قىلاتىن. وسى كۇنگە دەيىن سول قاريالاردىڭ مەنى كورسە سونادايدان كۇلىپ، قول قۋسىرىپ امانداساتىنى كوز الدىمنان كەتپەيدى» دەيدى تۇرسىن جولىمبەتقىزى.
سودان ءبىر جىل ىشىندە تۇرسىن جولىمبەتقىزى بۇكىل اۋىلداعى ايەلدەردى تۇگەلدەي شيپاحاناعا تەكسەرتىپ، اۋىرعاندارىن ەمدەتىپ شىعادى. قولداعى ءوز قاراجاتىمەن ءتىپتى، ايەلدەرگە قاجەتتى جەكە گيگيەنالىق بۇيىمدارىنا دەيىن الىپ بەرەدى. ولاردىڭ وسىنداي ايانىشتى حالدە بولۋىنىڭ باستى سەبەبى - ءوقۋ-بىلىمنىڭ جوقتىعىنان ەكەنىن بىلگەن تۇرسىن اۋىل حالقىنىڭ ساناسىن اشۋعا قارەكەت جاسايدى. ول ۇرىمجىدەگى كۇيەۋى ساعاتقا تاعى حات جازىپ، كەرەكتى كىتاپتار مەن گازەت-جۋرنالداردىڭ ءتىزىمىن بەرەدى. سونداي قيىن كۇندەردە اسىل جارى ساعات تا سەرىك بولا بىلگەن. شيەتتەي ەكى بالاعا اكە دە، انا دا بولعان ساقاڭ حات تيىسىمەن تاپسىرمانى تاباندا ورىنداپ وتىرعان. «مەن 1966 جىلى 6 جەلتوقسان كۇنى قۇلتۇعراقتاعى مىندەتىمدى وتەپ، ۇرىمجىگە قايتاتىن بولدىم. بۇل حاباردى ەستىپ اۋىلدىڭ تايلى-تۇياعىنا دەيىن جينالدى. ءبىزدىڭ كەتەتىنىمىزدى اۋىل اكىمى حابارلادى دا، ماشينا ۇستىنە قولتىقتاپ شىعاردى. وڭدەرى توتىققان، كوك شاپان كيگەن قارت ديحاندار «تۇرسىناي، كەتمەڭ، كەتمەڭ» دەپ جەڭىمنەن تارتىپ جىلاي بەردى. اۋىل ادامدارى مەنى جىل باسىندا كەتەدى دەپ ويلاماسا كەرەك. بىرەۋى قالاش نانىن بەرىپ، بىرەۋى ورىك-مەيىزىن بەرىپ جاتىر. كولىك وتالدى. وتىرعانىمىز جۇك كولىگى ەدى، كوپشىلىكتىڭ ءبىرازى ماشيناعا شىعىپ الدى، اۋىل باستىعى ولاردى ارەڭ ءتۇسىرىپ الىپ قالدى. ماشينا ءجۇردى. اۋىلدىقتار «كەتمەڭ، كەتمەڭ» دەپ قولىن بۇلعاپ زار يلەپ جىلاپ ارتىمىزدان جۇگىرىپ كەلەدى. ءيا، مىنە وسىلاي مۇلدە بوتەن وزگە ۇلت ەگىنشىلەرىنىڭ ىستىق جاسى مەن ىرىزدىق ىقىلاسىنا ورانىپ ۇرىمجىگە قايتتىم. ءبىر جىلدان سوڭ 1968 جىلى 1 شىلدە كۇنى ومىرگە جانارىم كەلدى. بۇل سوناۋ قيىردا شەت جايلاعان جارلى-جاقىباي حالىقتىڭ ىستىق پەيىلى مەن شەكسىز ريزاشىلىعىنا بولەنىپ تۋعان ءتاتتى قىز ەدى» دەپ ويىن تۇيىندەيدى تانىمال رەجيسسەر جانار ساعاتقىزىنىڭ اناسى، اقىن، جۋرناليست تۇرسىن جولىمبەتقىزى.
قوسىمشا جۇكتەلگەن سۋرەتتەرى:
كەلۋ قاينارى: http://www.elarna.net/oku.php?tur=11&id=2446
