قىزمەت كورسەتۋ نىساندارى ءجيى بۇزادى

ەل وڭىرلەرىندەگىدەي ەلوردادا دا كاران­تين تالاپتارىن بۇزۋ وقيعالارى ازاي­ماي تۇر. ماسەلەن، نۇر-سۇلتان قالا­لىق پوليتسيا دەپارتامەنتى جەرگى­لىكتى پوليتسيا قىزمەتىنىڭ باسشىسى ارمان ايتماعامبەتوۆتىڭ ايتۋىنشا، ءتۇرلى بايلانىس قۇرالدارى ارقىلى ازاماتتاردان بيزنەس نىساندارىنىڭ كارانتين رەجىمىن بۇزعانى تۋرالى حابارلامالار كۇن سايىن ءتۇسىپ تۇرادى. ياعني جەرگىلىكتى پوليتسيا قىزمەتىنىڭ باسشىسى كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىن تەكسەرۋ ىرىكتەۋ ارقىلى جۇرگىزىلمەيتىندىگىن اي­تادى. «قالا تۇرعىندارىنان 102 ار­­نا­سى، الەۋمەتتىك جەلىلەر، مەسسەندجەر چاتتارى ارقىلى بەلگىلى ءبىر كوڭىل كوتەرۋ ورنىنىڭ كارانتين رەجىمىن بۇز­عانى تۋرالى حابارلاما تۇسەدى. سوعان وراي ارەكەت ەتىپ، كارانتين رەجىمىنىڭ بۇ­زى­لۋىن تەكسەرەمىز»، دەدى ول.

جىل باسىنان بەرى قالادا كارانتين رەجىمىن بۇزۋدىڭ 635 فاكتىسى انىق­تالدى. ونىڭ ىشىندە تۇنگى كلۋبتار، مەيرامحانالار، ءدامحانالاردىڭ كارانتين رەجىمىن بۇزعانى تۋرالى – 532، دۇكەندەر، ساۋدا ورتالىقتارى، بازارلاردا – 51، شاشتارازدار، سۇلۋلىق سالوندارى، ساۋنالاردا 26 فاكتى انىقتالدى. كارانتين تالاپتارىن بۇزۋعا قاتىستى انىقتالعان فاكتىلەر بويىنشا ماتەريالدار نۇر-سۇلتان قالالىق تاۋارلار مەن كورسەتىلەتىن قىزمەتتەردىڭ ساپاسى مەن قاۋىپسىزدىگىن باقىلاۋ دەپارتامەنتىنە جىبەرىلگەن. بۇل رەتتە بۇگىنگە دەيىن 140 زاڭدى تۇلعا 29 ملن تەڭگەدەن استام سوماعا اكىمشىلىك ايىپ­پۇل ارقالاعان كورىنەدى.

ال نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ باس مەم­لەكەتتىك سانيتارلىق دارىگەرى سار­قىت بەيسەنوۆا ۇسىنىلعان ناقتى رەجىم­دەر ساقتالعان جاعدايدا ەپيدەميالىق جاعدايدىڭ بەلگىلى ءبىر دەڭگەيدە جاقسارا تۇسەتىنى بارلىق ۋاقىتتا بايقالاتىنىن جەتكىزدى.

«ەكى اپتالىق ينكۋباتسيالىق كەزەڭدى قاداعالاپ وتىرامىز. ەگەر بۇزۋشى­لىقتار ورىن العانىن بايقاساق، وندا مۇ­نان ۇلكەن ناتيجە كورە المايمىز. دەگەنمەن بەلگىلى ءبىر نىساندا ۇزاق ۋاقىت شەكتەۋ ءىس-شارالارىن قابىل­دايتىن بولساق، سول كەزدە بايلانىس­تا بولعان ادامدار اراسىنداعى ناۋقاس­تانۋ­دىڭ تومەندەگەنىن كورەمىز»، دەدى باس سانيتارلىق دارىگەر.

جيىن-تويتىيىلماي تۇر

كوروناۆيرۋستىڭ تەز تارالىپ جات­قانىنا قاراماستان، استانادا توي-توما­لاق وتكىزەتىندەر تىيىلماي تۇر. وسى ورايدا مونيتورينگ توپتارىنىڭ جۇ­مىسى كارانتيندىك شەكتەۋ ءىس-شارا­لارىنىڭ بۇزىلۋىن انىقتاۋ جانە جولىن كەسۋگە باعىتتالعان.

«قازىرگى ۋاقىتتا مونيتورينگ توپتارى كۇندەلىكتى رەيد ءىس-شارالارىن جۇر­گىزىپ، 100-دەن استام كاسىپكەرلىك نىسا­ن­ىن قامتيدى. بۇل رەتتە جەكە تۇل­عالار تاراپىنان دا، كاسىپكەرلىك سۋبەك­تىلەر تاراپىنان دا كارانتين ءىس-شا­رالارىن ساقتاماۋ فاكتىلەرى انىق­تالىپ جاتىر. ياعني تىيىمدارعا جانە كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسى تارالۋىنىڭ تاۋە­كەلىنە قاراماستان ۇيلەنۋ تويى، تۋعان كۇن، كوڭىلدى كەشتەر سىندى بۇ­قارا­لىق ءىس-شارالاردى ۇيىمداستىرۋ مەن وتكىزۋ تىيىلماي وتىر. نىسانداردا كوپ ادام جينالادى جانە الەۋمەتتىك ارا­قاشىقتىق پەن سانيتارلىق نورمالار ساقتالمايدى»، دەدى باس سانيتارلىق دارىگەر ەلوردا اكىمدىگىندە وتكەن بريفينگ بارىسىندا.

ايتالىق، وسى جىلدىڭ 1 قاڭتارى مەن 7 ءساۋىرى ارالىعىندا پوليتسياعا شەكتەۋ ءىس-شارالارىنىڭ بۇزىلعانى تۋرالى 423 ماتەريال تۇسكەن. بۇلار بو­يىنشا ءىس قارالىپ، 29 ملن تەڭگەدەن استام سوماعا 146 اكىمشىلىك ايىپپۇل سا­لىنعان. 72 ايىپپۇل قىسقارتىلعان تار­تىپ­پەن 12 ملن تەڭگەدەن استام مولشەردە تولەنگەن.

ايىپپۇل سالىنىپ، جۇمىسى توقتاتىلدى

ەلوردا سوتى كارانتين رەجىمىن ءجيى بۇزعان 36 كاسىپكەرلىك سۋبەكتىسىنىڭ جۇمىسىنا ۋاقىتشا تىيىم سالدى.

«وسى جىلدىڭ 1 قاڭتارى مەن 14 اق­پانى ارالىعىندا سوتقا 47 كاسىپكەرلىك سۋبەكتىسىنە قاتىستى 52 اكىمشىلىك ءىس سوتقا جىبەرىلدى. ولار: «سوۆا»، «Janym Soul» كاراوكە-بارى، «Alanya» تۇنگى كلۋبى، «ەحو» بارى، «زولوتو» مەيرامحاناسى، «Stories» لاۋندج-بارى، «تەكيلا» ءدامحانا-بارى، «Respawn» كومپيۋ­تەرلىك كلۋبى»، دەدى باس ساني­تارلىق دارىگەر.

ونىڭ دەرەگىنشە، سوت 36 كاسىپكەرلىك سۋبەكتىسىنە قاتىستى 6 ملن تەڭگە مول­شەرىندە اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە تار­تۋ تۋرالى شەشىم قابىلداعان. سونى­مەن قاتار اتالعان نىسانداردىڭ جۇ­مى­سىنا 1 ايدان 3 ايعا دەيىن تىيىم سالىندى.

«ماسەلەن، «Janym Soul» كاراوكە-بارىنا 70 اەك ايىپپۇلمەن 1 ايعا، «Alanya» تۇنگى كلۋبى 100 اەك-پەن 3 ايعا جۇمىسى توقتاتىلدى. «تەكيلا» كاراوكە-بارىنا 170-200 اەك مولشەرىندە 4 اكىمشىلىك ايىپپۇل سالىندى جانە 1 اي جۇمىس ىستەي المايدى. «زولوتا» مەيرامحاناسى دا جۇمىسىن ءبىر ايعا توقتاتتى جانە 100 اەك كولەمىندە ايىپپۇل تولەيدى. «Respawn» كومپيۋتەرلىك كلۋبى 5 اەك ايىپپۇل تولەپ، 2 اي جۇمىس ىستەي الماي­دى. «اققايىڭ» ساۋناسىنا دا 5 اەك مولشەرىندە ايىپپۇل تولەدى. ونىڭ دا جۇمىسىنا 1 ايعا تىيىم سالىندى»، دەدى س.بەيسەنوۆا.

باس سانيتارلىق دارىگەر سوت ۇيعارى­مىن ورىنداۋ ءۇشىن 13 كاسىپكەرلىك سۋبەك­تىسىنىڭ ەسىكتەرى مورلەنگەنىن جەت­كىز­دى. سونداي-اق «تەكيلا» كاراوكە-بارى مەن «Alanya» تۇنگى كلۋبىنا ەلەكتر ەنەر­گياسى مەن سۋ بەرۋ توقتاتىلعان. جال­پى، بۇگىندە ەلوردانىڭ ءاربىر اۋدان اكىم­دىگى جانىندا 8 مونيتورينگ توبى جۇمىس ىستەپ جاتىر. 15 اقپانعا دەيىن­گى ىس-ارەكەت الگوريتمىنە سايكەس نىسان­دا شەكتەۋ ءىس-شارالارىنىڭ بۇزىل­عان­دىعى انىقتالعان جاعدايدا موني­تو­رينگ توپتارى شۇعىل حابارلا­ما بەرەتىن. سونىڭ نەگىزىندە سانيتارلىق-ەپي­دەميولوگيالىق باقىلاۋ باسقارما­سى­نىڭ لاۋازىمدى تۇلعالارى جوسپار­دان تىس تەكسەرۋ جۇرگىزەدى. وسى جىل­دىڭ 1 قاڭتارى مەن 14 اقپانى ارالى­عىن­دا باسقارماعا 287 حابارلاما ءتۇ­سىپ، ونىڭ نەگىزىندە 279 جوسپاردان تىس تەك­سەرۋ جۇرگىزىلدى. ناتيجەسىندە، بۇزۋشىلىقتاردى جويۋ تۋرالى 237 ۇيعارىم بەرىلدى.

سارحات بەيسەنوۆانىڭ ايتۋىنشا، 238 زاڭدى جانە جەكە تۇلعا اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلىپ، ولارعا جالپى سوماسى 57 ملن تەڭگەدەن اساتىن ايىپپۇل سالىندى. ونىڭ ىشىندە كاسىپ­كەرلىك سۋبەكتىلەرىنىڭ 141 تۇلعاسى 52 ملن جانە 96 جەكە تۇلعا 4 ملن تەڭگەدەن استام ايىپپۇل تولەدى.

ورازانى وتباسى ورتاسىندا وتكىزۋگە شاقىردى

نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ باس مەملە­كەت­تىك سانيتارلىق دارىگەرى رامازان ايىندا اۋىزاشاردى تەك وتباسىنىڭ ورتاسىندا وتكىزۋگە شاقىردى.

«قۇرمەتتى ەلوردا تۇرعىندارى مەن قوناقتارى! ءبىزدىڭ قوعام ءۇشىن ماڭىزدى ءدىني مەرەكە – قاسيەتتى رامازان ايى جاقىنداپ كەلەدى. بۇل ەلىمىزدىڭ كوپتەگەن ازاماتى ءۇشىن ۇلكەن ماڭىزعا يە. قالانىڭ بارلىق ازاماتىنان مەرەكە كۇندەرى تۇسىنىستىكپەن قاراپ، كا­ران­­تين رەجىمىن قاتاڭ ساقتاۋىن سۇ­راي­­مىز. ءبىز ءدىندار ادامداردىڭ رۋحاني جانە ءدىني سەزىمدەرىنە قۇرمەتپەن قاراي­مىز. الايدا ءقاۋىپتى ۆيرۋستىڭ اۋىر پان­دەمياسى بارلىعىنىڭ دەن­ساۋ­لىعى­نا ءقاۋىپ توندىرەدى»، دەدى س.بەي­سەنوۆا. ول وسىعان بايلانىستى نۇر-سۇل­تان قالا­سىنىڭ سانيتارلىق-ەپيدە­ميولو­گيا­لىق باقىلاۋ دەپارتامەنتى شەكتەۋ سي­پا­تىنداعى بارلىق ءىس-شارا­نى ەسكەرۋ­دى جانە ساقتاۋدى، اتاپ ايت­قاندا ۇجىم­دىق ءىس-شارالاردى، ونىڭ ىشىندە ءۇي جاع­دايىن­دا وتكىزبەۋدى ۇسىنا­تىن­دىعىن ايتتى.

«سونىمەن قاتار قوناقاسى نەمەسە بىرگە ۋاقىت وتكىزۋ ءۇشىن كەلگىسى كەلەتىن وتباسى مۇشەلەرى مەن دوستارىنا دا كەلۋ­گە جول بەرمەۋ كەرەك. 65 جاستان اس­قان ادام­­دار تاۋەكەل توبىندا قالادى. وسى­­عان بايلانىستى قاسيەتتى رامازان ايىن­دا اۋىزاشار­دى تەك وتباسى ورتاسىندا وتكىزۋ­دى ۇسىنامىز. پاندەميا كەزىندە الەۋمەت­تىك اراقاشىقتىق ساقتاۋ وتە ماڭىزدى ەكە­نىن ۇمىتپاڭىزدار. سوندىقتان بار­لىق ۇسىنىستاردى ورىن­داۋعا جانە پاندەميا مەن كۇرەستە جاۋاپكەرشىلىك پەن بىرلىكتى كورسەتۋگە شاقىرامىز»، دەدى ەلوردانىڭ باس سانيتار دارىگەرى.

سىرقاتتانۋ كوبەيە ءتۇستى

قازىر ەلوردادا دا ەپيدەميولو­گيا­لىق احۋال تۇراقسىز. قالا ەپيدەميو­لوگيالىق جاعدايدى باعالاۋ ماتريتساسى بويىنشا ءبىر اي بويى «قىزىل ايماقتا» تۇر. وسى جىلدىڭ باسىنان بەرى قالا بويىنشا سىرقاتتانعاندار سانى 15 مىڭنان استى. پاندەميا باستالعاننان بەرى 34 007 جاعداي تىركەلدى. ونىڭ ىشىندە 21 957 سيمپتومدى جانە 12 050 سيمپتومسىز.

قالانىڭ باس سانيتارلىق دارىگەرى ايتقانداي، اقپان ايىندا سىرقاتتانۋ­شىلىق ديناميكاسى قاڭتار ايىمەن سالىستىرعاندا 25 پايىزعا تومەندەۋ بولسا، ناۋرىز ايىنان باستاپ ەلوردادا سىرقاتتانۋشىلىقتىڭ تۇراقتى ءوسۋى باي­قالادى. ۆيرۋس جۇقتىرۋ ناۋرىز ايى مەن ءساۋىردىڭ 7 كۇنىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا قاڭتار مەن اقپان ايلارىنا قاراعاندا 2 338 جاعدايعا كوبىرەك تىركەلدى.

«17 ناۋرىزدان باستاپ اۋرۋدىڭ كۇندەلىكتى ءوسۋى 1 پايىزدان اسىپ، 20-25 ناۋرىز ارالىعىندا 0،64 پايىزعا دەيىن تومەندەدى. سوڭعى 12 كۇننىڭ ىشىندە بۇل كورسەتكىش ورتا ەسەپپەن 1،2 پايىزعا ساقتالىپ وتىر. سوڭعى تاۋلىكتە 578 باستاپقى جاعداي تىركەلدى. سيمپتومى بار – 404 جاعداي، سيمپتومسىز – 174 جاعداي. سوڭعى اپتاداعى سىرقاتتانۋ كورسەتكىشتەرى الدىڭ­عى اپتانىڭ دەڭگەيىنەن 23 پايىزعا جو­عارى. ءجۇز مىڭ تۇرعىنعا شاققانداعى قارقىندى كورسەتكىش 249،6-نى قۇرادى. رەپرودۋكتيۆتىلىك سانى 1-دەن جوعارى»، دەدى س.بەيسەنوۆا.