ايتا كەتەرلىگى، وڭىردە بىرنەشە جىلدان بەرى تالدىقورعان-وسكەمەن رەسپۋبليكالىق تاس جولىن قايتا جاڭعىرتۋ جۇمىستارى ءجۇرىپ جاتىر.

1300-دەن استام تۇرعىنى بار شولپان اۋىلى قايتا جاڭعىرتۋ جۇمىستارى ءجۇرىپ جاتقان الماتى-وسكەمەن تاس جولىنىڭ بويىنان 3 شاقىرىمدا ورنالاسقان. بىلتىر اۋىل اكىمدىگى جانە تۇرعىندار مەردىگەر كومپانيالاردىڭ بىرىمەن مەموراندۋم جاسادى. كەلىسىم بويىنشا جول سالۋشىلار قاراقول وزەنىنىڭ ارناسىن كەڭەيتىپ، ارتىلعان قۇمدى اۋىل ىشىندەگى كوشەلەرگە توسەپ بەرۋ كەرەك بولعان.

الايدا تۇرعىنداردىڭ سوزىنشە، مەردىگەرلەر اسىرا سىلتەپ، وزەن ارناسىن بەيبەرەكەت قازىپ تاستاعان. ءتىپتى ەشقانداي رۇقساتسىز قۇمدى جول قۇرىلىسىنا پايدالانباقشى بولعان.

امانتاي وتەۋلينا، شولپان اۋىلىنىڭ تۇرعىنى:

- ءبىر جىل بولدى جازباعان جەرىمىز جوق. اۋدان پروكۋرورىنا جازدىق، ول قولما-قول جان-جاققا ەكولوگيا، تاعى دا ءتيىستى ورگاندارعا، بارىنە حابار جىبەردىم دەپ قولىمدا حات تۇر. بارىنە جازعان. ءبىراق ەش جەردەن ءبىر دە ءبىر ادام، ءبىر جىل بولدى، بۇل نە شۋ، نە ايقاي دەپ ءبىر دە بىرەۋى كەلىپ ءبىر سۇحبات الىپ تانىسپادى. ەكولوگيادان ماعان حات كەلەدى، بارىنەن ەشقانداي قۇم الىنعان جوق، ەشقانداي بۇلىنگەن نارسە جوق ءبارى ورنىندا دەپ ءوزىمدى مازاق ەتىپ، جاۋاپ كەلەدى ىلعي دا. ءبۇلدىرىپ كەتە بەرە مە، كىم جاۋاپ بەرەدى وسىعان، قايدا بارامىز؟ مۇنىڭ بارلىعى كوررۋپتسيالىق ءىس، كىم الدى قۇمنىڭ قۇنىن بىزگە بەرسىن. زيانكەسكە ايىپپۇل سالىنسىن! اسىرەسە قۇمدى المايمىز دەيدى، الماسا وسى جەرگە ءبىز ءۇيىپ بەر دەدىك پە، ءبىز ءبۇلدىر دەدىك پە؟

قازىر وزەن ارناسىن قازۋ جۇمىستارى توقتاتىلعان. دەگەنمەن، بەيبەرەكەت باقىلاۋسىز اتقارىلعان جۇمىس اۋىل تۇرعىندارىنا اسىرەسە كوكتەمگى سۋ تاسقىنى كەزىندە ءقاۋىپ ءتوندىرىپ تۇر.

وڭعاربەك تۇرارباەۆ، شولپان اۋىلىنىڭ تۇرعىنى:

- بىتپەگەن شارۋامىزدى اۋداننىڭ الدىنا ماسەلە قويعانبىز، مىنا زيراتتاردى الىپ بارا جاتىر، نە ىستەيمىز دەپ. اۋدان اكىمى مارتتىڭ 16-سى كەلىپ، 19-نا دەيىن كەلىپ وسى شارۋانى بىتىرەمىز دەگەن. كەشەلى بۇگىن كومحوزدان تراكتور كەلۋ كەرەك بولعان، ول تراكتور دا جوق، ەشكىم جوق، سونىمەن وسى تۇرمىز. ۋلاپ شۋلاپ جۇرگەن كىسىلەردەن باسقا اكىم نەمەسە باسقا ماماندار كەلىپ شولپاننىڭ قامىن ويلاپ تۇرعان ەشكىم جوق. سۋ تاسىماي تۇر عوي ءقازىر، سۋ تاسىسا بىزدە ءقاۋىپ بار.

قازىر مەردىگەرلەرمەن مەموراندۋم جاساعان اۋىل اكىمى قىزمەتىنەن كەتىپتى. ال باس مەردىگەر زاڭسىز ارەكەتكە بارعان قوسالقى مەردىگەرمەن اراداعى كەلىسىم-شارتتى بۇزىپ، ونى جوبادان شەتتەتكەن.

بولات كوكەنايۇلى، ءتىلشى:

- قاراقول ارناسىنان قازىلىپ الىنعان 50 تەكشە مەتر قۇم مىنە وسى. تاۋداي بولىپ ءۇيىلىپ جاتقان قۇرىلىس ماتەريالدارىن ونىڭ زاڭدى قۇجاتى بولماعاندىقتان باس مەردىگەر دە، تاپسىرىس بەرۋشى مەكەمە دە، ساپانى باقىلاۋشى ماماندار دا جول قۇرىلىسىنا پايدالانبايمىز دەپ شەشكەن. ونىڭ ەندىگى تاعدىرىن جەرگىلىكتى تۇرعىندار مەن اكىمدىك شەشەدى.

شامشات سەيداحمەتوۆ، جوبانىڭ باس ينجەنەرى:

- بۇل نەگىزى 2020 جىلى قىستىڭگۇنى، جۇمىس توقتاپ تۇرعان كەزدە بۇل جەردە ەشكىم جوق بولعان كەزدە دايىندالعان قۇم. ونى ءبىز قابىلداپ العان دا جوقپىز، نەگىزى جوباعا سايكەس ەمەس بولعاندىقتان ءبىز بۇنىڭ اۇشاسىن تولەي دە المايمىز. وزەننىڭ ارناسىنا تازالايمىز دەپ، كومەكتەسەمىز دەپ دايىندالعان قۇم، ءبىراق ءبىزدىڭ جوباعا سايكەس كەلمەيدى. سوندىقتان وتكىزە المايمىز مۇنى. نەگىزى بۇل جۇمىس كەستەسىنە بوگەت بولماۋى كەرەك، ءقازىر تاعى ءبىر كارەر اشىلىپ جاتىر، باس مەردىگەر سونى زاڭداستىرىپ جاتىر.

بۇل جوبانىڭ تاپسىرىس بەرۋشىسى «قازاۆتوجول» ۇلتتىق كومپانياسى دا، باس مەردىگەر مەكەمە وكىلدەرى دە جەرگىلىكتى حالىقتىڭ وتىنىشتەرى مەن ۇسىنىستارى جەردە قالمايدى دەپ سەندىردى. 

ەرزات بايمۇحامەتوۆ، شولپان اۋىلدىق قوعامداستىعىنىڭ ءتوراعاسى:

- قۇم بولاشاقتا بەيبەرەكەت قالمايدى، ونى ءبىر نارسەگە پايدالانامىز دەپ ەسەپتەيمىز. قاۋىمداستىق جينالىس اشىپ كەلىسەمىز ءبىر مامىلەگە كەلەمىز ول جاڭاعى مەردىگەر كومپانيا كىسىلەرى بىزبەن بىرگە جينالىسقا قاتىسىپ، وزدەرىنىڭ كومەكتەرىن بەرەتىنىن ايتتى. مال وتكىزۋ نۇكتەلەرىن كىشكەنە ەرتەرەك اۋىلىمىزدىڭ وڭتۇستىگىنە قاراي الىسىراق جەرگە جاساپ جىبەرگەن دە بىزگە نەگىزى ىڭعايلىسى تۋرا اۋىلعا شىققان بەتتە كۇرە جولدان. وتكەنى كۇرە جول جاڭادان جاسالىپ جاتقاننان كەيىن ماشينالار دا قاتتى جالدامدىقپەن جۇرەدى. ول بارىنە ءقاۋىپتى، تەك عانا مالعا ەمەس. سوندىقتان مالدىڭ تۋرا وتەتىن جەرلەرىن بەلگىلەپورىندارىن اۋىستىرىپ بەرسە دەگەنبىز، ول كىسىلەر قاناعاتتانارلىق بىزگە جاۋاپ بەردى دەپ ەسەپتەيمىن.

اسىلبەك نۇعىمانوۆ، «قازاۆتوجول» ۇك اق شقو فيليالى جەتەكشىسىنىڭ ورىنباسارى:

- شولپان اۋىلى حالقىمەن كەزدەسۋى بويىنشا شەشىمگە كەلدىك، جاڭادان مەموراندۋم جاساپ وسى مىنا اۋىلدىڭ ىشىندەگى كوشەلەرگە رەمونت جاساۋ، كىرەبەرىس جولدى جوندەۋگە جوسپارلاپ وتىرمىز. 

تاس جولدى قايتا جاڭعىرتۋ جۇمىستارى كەستە بويىنشا كەلەسى جىلى اياقتالۋى ءتيىس. الايدا مەردىگەرلەر جوبانى بيىل كۇزگە دەيىن تياناقتاپ، ىسكە قوسۋدى جوسپارلاپ وتىر. 

اۆتورلار: بولات كوكەنايۇلى، بەرىك جوبالايۇلى