سەگىزىنشى حاديس
عَنْ أَبِيْ ذَرٍّ رَضِيَ اللهُ تَعَالَى عَنْهُ قَالَ : قُلْتُ: يَا رَسُوْلَ اللهِ أَوْصِنِيْ: قَالَ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : "عَلَيْكَ بِتَقْوَى اللهِ. فَإِنَّهَا رَأْسُ الْأَمْر كُلِّهِ. قُلْتُ : يَا رَسُوْلَ اللهِ زِدْنِيْ . قَالَ : عَلَيْكَ بِتِلَاوَة الْقُرْآنِ ، فَإِنَّهُ نُوْرٌلَكَ فِي الْأَرْضِ، وَذُخْرٌ لَّكَ فِي ءالسَّمَاِ" (رواه ابن حبان و ابن الضريس).
ابۋ زاردان (ر.ا.): «مەن: «ۋا، اللانىڭ ەلشىسى، ماعان وسيەت ايتىڭىزشى»، – دەدىم. اللا ەلشىسى (اللانىڭ وعان سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن): «اللادان قورقىپ، تاقۋا بول. ويتكەنى تاقۋالىق –بارلىق ءىستىڭ باسى»، – دەدى. مەن: «ۋا، اللانىڭ ەلشىسى تاعى دا وسيەت ايتىڭىز»، – دەدىم. اللا ەلشىسى (اللانىڭ وعان سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن): «قۇران وقى، ويتكەنى قۇران ساعان جەردە – نۇر، ال كوكتە قازىناڭ بولادى»، – دەدى» (يبن حيببان، يبن ءاد-دۋرايس)[1].
عَنْ أَبِيْ سَعِيْدٍ الْخُدْرِيِّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ : ءجَاَ رَجُلٌ إِلَى النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ : يَا رَسُوْلَ اللهِ أَوْصِنِيْ قَالَ:"عَلَيْكَ بِتَقْوَى اللهِ،فَإِنَّهَا جِمَاعُ كُلِّ خَيْرٍ، وَعَلَيْكَ بِذِكْرِ اللهِ، وَتِلَاوَةِ الْقُرْآنِ، فَإِنَّهُ نُوْرٌلَّكَ فِي الْأَرْضِ، وَذِكْرٌ لَّكَ فِي ءالسَّمَاِ، وَاخْزُنْ لِسَانَكَ إِلَّا مِنْ خَيْرٍ ، فَإِنَّكَ بِذَلِكَ تَغْلِبُ الشَّيْطَانَ" (رواه أبو يعلى).
ابۋ ساعيد ال-حۋدريدەن (ر.ا.): «اللا ەلشىسى (اللانىڭ وعان سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن): «اللادان قورقىپ، تاقۋا بول. ويتكەنى تاقۋالىق – بارلىق جاقسىلىقتىڭ ۇيىتقىسى. اللانى ەسكە الىپ، قۇران وقى. ويتكەنى قۇران ساعان جەردە نۇر بولادى جانە كوكتە داڭقىڭدى اسىرادى. جانە تەك جاقسى ءسوز سويلە. ويتكەنى جاقسى ءسوز سويلەۋمەن شايتاندى جەڭەسىڭ»، – دەگەن» ء(ابۋ ياعلا)[2].
[1] «ساحيح يبن حيببان»، «يگىلىك پەن جاقسىلىق جاساۋ» ءبولىمى، «قۇلشىلىق جانە وعان بەرىلەتىن ساۋاپ» تاراۋى، (361). يبن ءاد-دۋرايس، «فادايل ءال-قۋران»، «قۇراننان ءاليف پەن ءلام ءارىپى بولسا دا وقۋدىڭ ارتىقشىلىعى» تۋرالى تاراۋ، (68). ءات-تاباراني، ء«ال-مۋعجام ال-كابير»، «جيم» ءبولىمى، ء«ابۋ زاردىڭ مۋسنادىنداعى عاريب حاديستەر» تاراۋى، (1651).
[2] «مۋسناد ءابۋ ياعلا»، ء«ابۋ ساعيد ءال-حۋدريدىڭ مۋسنادى»، (1000). «مۋسناد يمام احماد»، «كوپ حاديس ريۋايات ەتكەن ساحابالاردىڭ مۋسنادى»، ء«ابۋ ساعيد ءال-حۋدريدىڭ مۋسنادى»، (11774). ءات-تاباراني، «ميم» ءبولىمى، «ەسىمى مۇحاممەدتەن باستالاتىن ريۋاياتشىلار» تاراۋى، (949). ابدۋللا يبن ال-مۋباراك، ء«از-زۋھد»، (840). يبن ءابۋ اسيم، ء«از-زۋھد»، (43). ءال-بايھاقي، ء«ال-اداب»، (1014).
حاديستىڭ ماعىناسى: «جوعارىدا باياندالعان ەكى حاديستەن پايعامبارىمىزدىڭ (اللانىڭ وعان سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن) ساحابالارعا ايتقان ماڭىزدى وسيەتىن كوردىك، ولار تومەندەگىدەي:
1. تاقۋالىققا بەرىك بولۋ. ويتكەنى تاقۋالىق – بارلىق ىزگى ءىستىڭ مۇرىندىعى نەمەسە بارلىق جاقسىلىقتىڭ ۇيىتقىسى.
2. قۇراندى ۇنەمى وقۋ. قۇران وقىعان ادامعا نۇر داريدى، ول سول نۇر ارقىلى جەر بەتىندەگى اق پەن قارانى اجىراتىپ، تۋرا جول تابادى. پەندەنى ەكى دۇنيەدە دە قۇردىمعا كەتىرەتىن جولداردان ساقتانادى. ءارى جەر بەتىندە بارلىق ماقلۇقتارعا جانە كوكتە پەرىشتەلەرگە سۇيكىمدى بولادى. اللا تاعالا ونى جاقسى كورىپ، پەرىشتەلەرىنە دە ول ادامدى جاقسى كورۋگە بۇيىرادى. ءوز كەزەگىندە جەر بەتىندەگى اللانىڭ قۇلدارى دا ونى جاقسى كورەتىن بولادى.
3. تەك جاقسى ءسوز سويلەۋ. قيامەت كۇنى ادامدار تىلدەرى ءۇشىن دە توزاققا كىرەدى. كىم ءوز ءتىلىن جامان سوزدەن ساقتايتىن بولسا، شايتاندى جەڭەدى.
4. اللا تاعالانى زىكىر ەتۋ. اللا تاعالانى ەسكە الۋمەن جۇرەكتەر تىنىشتىق تابادى. كىم اللانى ءاردايىم ەسكە السا، ونىڭ بۇيرىعىن ەشقاشان ۇمىت قالدىرمايدى.
كىتاپتىڭ اۆتورى:عۇلاما مۋللا الي يبن سۇلتان مۇحاممەد ءال-قاري (1014 ھ.ج.)
حاديستەردى تالداپ، تۇسىنىكتەمە بەرگەن:ماحمۋد شاكۋر يبن ماحمۋد ءال-حاجي ءامرير ءال-ماياديني
قازاق تىلىنە اۋدارعان: ەرجان ورازوۆ
ءتۇرى: يسلام جانە وركەنيەت گازەتى
جولدانعان ۋاقىتى: 19:50 - 2021/02/18
