دىنىمىزدە ميسۋاك قولدانۋ سۇننەت امالىنا جاتادى. ميسۋاك – «اراك» (Salvadora persica) اتتى اعاشتىڭ مايدا بۇتاقتارى نە تامىرى. حوش ءيىستى بۇل اعاشتىڭ ءتۇرى نەگىزىنەن اراب تۇبەگى، باتىس جانە وڭتۇستىك ازيا، افريكا ايماعىندا وسەدى.

ابۋ ھۋرايرادان (اللا ودان رازى بولسىن) جەتكەن حاديستە، اللا ەلشىسى (وعان اللانىڭ سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن) بىلاي دەيدى: «ۇمبەتىمە اۋىر سوقپاعاندا ءار نامازدىڭ الدىندا ميسۋاك قولدانۋدى بۇيىرار ەدىم» (بۇحاري). جالپى پايعامبار (وعان اللانىڭ سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن) ميسۋاكتى ءوزى دە ءجيى قولداناتىن جانە ساحابالارىنا دا قولدانۋعا كەڭەس بەرگەنى جونىندە حاديستەر جەتكىلىكتى.

الايدا حاديس ءماتىنىن سوزبە-سوز ءۇستىرتىن قابىلداپ، سۇننەت اياسىن ميسۋاك تاياقشاسىمەن عانا شەكتەيتىن بولساق – وندا بۇل پايعامبار (وعان اللانىڭ سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن) سوزىندەگى كوزدەلگەن ماقساتتى تولىق تۇسىنبەگەننىڭ كورىنىسى. ياعني سۇننەت امالىن تەك قانا ميسۋاكپەن شەكتەپ، ودان باسقا زاماناۋي قۇرالدى قولدانىپ جۇرگەندەردىڭ ىستەرى سۇننەتكە جاتپايدى دەپ ەسەپتەۋ حاديستەگى نەگىزگى ماقساتتان الشاقتاۋ.

ايشا انامىزدان (اللا ودان رازى بولسىن) جەتكەن حاديستە: «ميسۋاك اۋىز تازالىعى، راببىنىڭ رازىلىعى» (بۇحاري) دەلىنەدى. پايعامبار (وعان اللانىڭ سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن) مەن ساحابالارى ميسۋاكتى اۋىز تازالايتىن ءتىس قۇرالى رەتىندە قولدانعان. اللا ەلشىسى (وعان اللانىڭ سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن) جانە ساحابالارى سول زامانداعى وزدەرىنە قولايلى بولعان قۇرالدى پايدالانىپ، ءتىس تازالىعىن، مۇسىلماندىق گيگيەنا تالابىن ورىنداعان بولاتىن. دەمەك مۇنداعى نەگىزگى ماقسات – اۋىزدىڭ تازالىعى، ءتىستىڭ ساۋلىعى جانە اۋىزداعى جامان ءيىستى جويىپ، حوش يىسپەن الماستىرۋ. دەمەك قازىرگى تاڭدا «اراك» اعاشىنان الىنعان ميسۋاك تاياقشاسى نەمەسە زاماناۋي ءتىس ششەتكاسى مەن پاستاسىن پايدالانۋعا بولادى.

بىز كۇندەلىكتى قالتامىزعا سالىپ جۇرگەن ميسۋاك تاياقشاسىنا شاڭ نە اۋاداعى باكتەريالار قونۋى مۇمكىن. دەنساۋلىعىمىزعا زيان كەلمەۋى ءۇشىن ميسۋاكتى ءوز ورنىمەن پايدالانعان ءجون. مۇنداي جاعدايدا ساۋاپقا باستار سۇننەت امالى ءارى مەديتسينالىق تۇرعىدان پايداسى دا كوپ بولماق. وسى رەتتە پايعامبار (وعان اللانىڭ سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن) حاديستەرىندەگى تۇپكى ماقساتتاردى ءتۇسىنۋ اسا ماڭىزدى دۇنيە. ءسوزدىڭ مۇراتى سىرتقى فورماسىندا ەمەس، بالكىم ىشكى ءمان ماعىناسىندا جاتىر. يسلام شاريعاتىنداعى فيقھي قاعيدالاردىڭ ءبىرى: «ىستەر ءوز ماقساتىنا قاراي». عالىمدار اتالمىش قاعيدا ء«بىلىمنىڭ ۇشتەن ءبىرىن قامتيدى» دەسە، ەندى ءبىرى «ۇلكەن بەس قاعيدانىڭ العىسى» دەپ باعا بەرگەن. كەيبىر امالداردى جۇزەگە اسىرۋ قۇرالدارى ۋاقىت اعىمىنا قاراي وزگەرۋى ابدەن مۇمكىن. الايدا ءدىني ماتىندەگى تۇپكى ماقساتتاردى انىقتاپ بارىپ، امال ەتۋىمىز قاجەت.

جوعارىداعى حاديستەن الاتىن عيبرات – ميسۋاك تاياقشاسىنىڭ ءوزى ەمەس، ءتىس پەن يەكتەرىنىڭ كۇتىمى، اۋىز تازالىعى. سەبەبى يسلام رۋحاني تازالىقپەن قاتار دەنە تازالىعىنادا ەرەكشە كوڭىل بولەتىن ەڭ اسىل ءدىن.

نۇرلان بەكبولاتۇلى،

«نۇر استانا» مەشىتىنىڭ باس يمامى