جولدانعان ۋاقىتى: 10:30 - 2015/09/16

Нақты Көзі: http://www.zamana.kz/index.php?option=com_content&view=article&id=8635:fgkmjhkj&catid=1:latest-news

ول كىسىنى جۇرت «بوپە بەرەتىن اپا» دەپ اتايدى

16.09.2015 18:16

«زامانانىڭ» قوسىمشاسى – «اۋىرماڭىز!» گازەتىنىڭ «Auyrmanyz@maىl.ru» ەلەكتروندى پوچتاسىنا ءلاززات ماحامبەتقىزى كارينا ەسىمدى وقىرمان حابارلاسقان بولاتىن. ونىڭ حاتىندا ايتىلعان جايلارعا وراي ءبىز ورال قالاسىندا تۇراتىن حالىق ەمشىسى، بيوەنەرگوتەراپەۆت انار ەمشىگە (سۋرەتتە) حابارلاسىپ، ونىڭ قانداي اۋرۋلارعا ەم جۇرگى­زەتىنىن سۇراعان ەدىك. «زامانانىڭ» وقىرماندارىنا دا تانىستىرۋ نيەتىمەن انار ەمشىمەن ارادا بولعان سۇحباتتى سىزدەردىڭ نازارلارىڭىزعا ۇسىنىپ وتىرمىز.

 3–20 جىل ارالىعىنداعى بەدەۋلىكتى دە ەمدەپتى

– نەگىزى اللا ءساتىن سالسا، جازىلمايتىن اۋرۋ جوق. ءوز تاجىريبەمدە جىلداپ ەمىن تاپپاعان ادامداردىڭ ال­عىسىن العان كەزىم كوپ. ال بۇگىندە ايەلدەردەگى گينەكولوگيالىق اۋرۋلاردى ەمدەۋگە دەن قويىپ ءجۇرمىن. ويتكەنى ءقازىر قىز-كەلىنشەكتەردىڭ بە­سەۋىنىڭ تورتەۋىندە مىندەتتى تۇردە قانداي دا ءبىر كەسەل كەزدەسەدى. سونىڭ كوپشىلىگى ماعان اۋرۋدىڭ اسقىنۋىنان بالالى بولۋ مۇمكىندىگى قيىنداعاندا كەلەدى.

مەن بۇگىنگە دەيىن 3 – 20 جىل ارالىعىنداعى بەدەۋ­لىكتى، جاساندى تۇسىكتەن كەيىنگى بالا كو­تەرمەۋ، جىنىس ور­گاندا­­رى­نىڭ ينفەكتسياسىن (ۆۋلۆيت، كانديدوز، تريحومونوز)، جاتىر ەروزياسىن، ەندومەتريت، ەتەك­كىر اينالىمىنىڭ دۇرىس جۇر­مەۋىن، جاتىر­عا سۋىق تيۋدەن بولاتىن اس­قىنۋلاردى، انالىق تۇتىك­شەنىڭ (ترۋبكا) بى­تەلىپ قا­لۋىن، جاتىردىڭ تو­مەن ءتۇسۋىن، كيستا، ميومانى ەم­دەۋدە جاقسى ناتيجەلەرگە قول جەتكىزدىم. 20 – 45 جاس ارالىعىنداعى وسىنداي دياگ­نوزبەن كەلگەن قىز-كەلىن­شەكتەر جايلى كوپ­تەگەن مىسالدار ايتىپ بەرە الامىن. اراسىندا ەكو جاساتىپ، ناتيجە الماعاندار دا بار. ولار دا: «انار اپا، بىزدە جاقسى حابار بار، تەست 2 پولوسكا كورسەتتى»، – دەپ حابارلاسىپ جاتادى. ال ۇي­دەگى كىشكەنتاي سابيلەردىڭ سۋرەتى بار البوم ءبىر كولىك­كە جۇك بولارداي.

كەيدە جۇپتاردىڭ بالالى بولماۋى ەر ادامنىڭ دەنساۋلىعىنا دا بايلا­نىستى. مۇندايدا ەرلەردىڭ ۇرىق پايىزىنىڭ تومەن­دەۋىنە دە ەم جۇر­گىزە­مىن. مۇنداي دياگنوزبەن ەم­دەلۋگە ماعان ادامدار ەلى­مىز­دىڭ بارلىق وبلىسىنان كەلىپ جاتادى. ودان بولەك، قىر­عىزستاننان، وزبەكستان مەن رەسەيدەن دە كەلۋشى­لەر بار. ەم العان ايەلدەر 2، 3، 5، 7 ايدا بويلارىنا بالا بىتكەنىن ايتىپ، حا­بارلاسىپ جاتادى.

 جول اشىپ، دۋادان ارىلتادى ەكەن

– ءسىزدى «بوپە بەرەتىن اپا» دەپ اتايتىنىن ەستىپ جاتىرمىز...

– مەنىڭ اتىم كوپ. «اۋليە قىز» دەيدى وزبەكستاننان كەلگەندەر. رە­سەيلىكتەر «ۆولشەبنايا فەيا» دەيدى. اپام، اپكەم، ءسىڭلىم دەپ باۋىر تۇتقان تىلەكتەستەرىم كوپتىگى­مەن ماقتانا الامىن.

– تاعى قانداي اۋرۋلار­عا شيپا دارىتا الاسىز؟

– ادام بويىندا كەزدە­سەتىن كەسەل كوپ قوي. ونى ءتىزىپ وتىرۋ مۇمكىن ەمەس. تەك ايتارىم، شىن نيەت ەتكەن جان دەرتىنە شيپا تابا الادى. ماعان تەك ءسابيلى بولۋدى نە­مەسە اۋرۋىنان ارىلۋدى ارماندايتىندار عانا كەل­مەيدى. جۇمىسقا ورنالاسىپ، وتباسىلارىنىڭ بەرەكە-بىر­لىگى ارتقاندار، كاسىپتەرىنەن كوتەرىلىپ، بيزنەستەرى العا باسىپ، ساۋدالارى ءجۇرىپ، جا­ڭا ءۇي سالىپ، كولىك ءمىنىپ، وت­پەي تۇرعان ۇيلەرى ءوتىپ، دۋاعا اربالعانداردىڭ دۋالارى شەشىلىپ جاتىر.

مەن بىردەن ەمشى بولىپ، كەلگەن ادامعا سول ساتتە ەم جۇرگىزگەن جوقپىن عوي. وڭ­تۇستىك وڭىرىندەگى، ماڭعىس­تاۋدىڭ بويىنداعى 362 اۋليە­نىڭ، ءپىر بەكەتتىڭ جاتقان­ جە­رىنەن ۇلكەندەردىڭ باتاسىن الدىم، دۇنيە جۇزىنە تانىمال جوعارى دارەجەلى ۇستازداردىڭ الدارىنان ءوتتىم. بو­يىمداعى قاسيەتتىڭ سىرىن ۇعايىن دەپ تالاي سىناققا قاتىستىم. سوندا بويداعى كۇش-قۋاتتى تەكسە­رە­تىن اپپارات شكالاسىندا مەندەگى ءبيوو­رىس ەڭ جوعارعى دەڭ­گەيدى كور­سەتتى. مەن وسى ءبيوورىس ارقىلى ەم جۇرگىزە­مىن. قازاقستان حا­لىق ەمشى­لەرى قاۋىمداستىعى، حالىق مەديتسيناسى جانە عارىشتىق قۋات اكادەمياسىنىڭ سىناقتارىنان دا ءوتتىم. ءسويتىپ رۋ­حاني ەمشى، بيو­ەنەرگوتە­را­پەۆت اتاندىم. ونى ايعاقتايتىن ديپلوم مەن مەدالدار جەتەدى. جاقىندا ەسىمىم قا­زاق، ورىس، اعىلشىن تىل­دە­رىندە شىعا­رىلعان دۇنيەجۇ­زىلىك ەنتسي­كلو­پە­ديا­عا ۇزدىك ەمشى رەتىندە ەنگى­زىلدى. ءبىراق مەن مۇنى ماقتان­ تۇتپايمىن، ول مەنىڭ ءوز بويىمداعى قا­سي­ەتىمدى ءوزىم ۇعىنۋ ءۇشىن جاسالعان قا­دام­دار ەدى. مەن ءۇشىن وشكەن ءۇمىتى قايتا جانعان جانداردىڭ بەسىك تەر­بەتىپ وتىرىپ ماعان حابارلاسىپ، بۇل جولى بۇ­رىن­عىداي قايعىدان ەمەس، قۋا­نىشتان جىلاپ تۇرىپ ءسابي­دىڭ ىڭگالاعان ءۇنىن ەس­تىر­تۋى ماقتانىش. سونداي-اق ەلىمىز­دىڭ دەموگرافيالىق جاعدا­يى­نا تيتتەي بولسا دا ۇلەس قوسا الدىم دەپ ماق­تانا الامىن.

دياگنوزدى تامىردان دا بىلەدى

– ال دياگنوزدى ءوزىڭىز قوياسىز با؟

– ماعان بۇرىن-سوڭدى كورمەگەن، تانىپ-بىلمەيتىن ادامنىڭ ءاتى-جونىن ايتسا­ڭىز جەتكىلىكتى، دياگنوزىن عارىشتىق بايلانىس ارقىلى دال­مە-دال انىقتاپ بەرە الامىن. ونى ۋزي قاعازىمەن سالىس­تىرىپ كورە بەرى­ڭىز، كۇمانىڭىز بولماسىن. ءتىپتى ەشكىمگە ايتپاعان ىشىڭىز­دەگى سىر، وتكەنىڭىز بەن كەلە­شە­گىڭىز ماعان ايان بولىپ تۇرادى. قا­زاقشالاپ ايت­قاندا، ونى كو­رىپكەلدىك دەپ جاتادى. قاجەت بولعان جاعدايدا تامىر دا ۇستايمىن. عىلىم تىلىندە ول تەوپسيحوەنەرگوتەراپەۆت دەپ اتالادى. بار قۇپيام وسى.

– ەم اقىسى جايلى نە ايتاسىز؟

– ول ەمدەلۋشى ادامنىڭ دياگنوزىنا، ەم كۋرسىنا بايلانىستى. ويتكەنى ماعان كە­لە­تىندەر – اۋرۋى ابدەن اس­قى­نىپ، ءوزىمىزدىڭ جانە شە­تەلدىك دارى­گەرلەر ءۇمىتىن ۇزگەن، ۋا­قىتىن وزدىرىپ العان ادامدار. ولارعا كوپ قۋات جۇم­ساي­تىنىم تاعى بار. ال قوياتىن تالابىم: تۇپ­كىلىكتى وڭ ناتيجەگە جەت­پەيىنشە توق­تاماۋ. دەگەنمەن ەمدەلۋشى­لەردىڭ جاعدايىنا قارايتىنىمدى دا ايتا كەتەيىن.

– ارقالاعانىڭىز العىس بولسىن!

– ايتقانىڭىز كەلسىن!

سۇحباتتاسقان – ر. ساعاتقىزى.

پىكىرلەر: