سايتتىڭ ەرەكشەلىگى – دۇنيە جۇزىنە «قاسيەتتى قۇراننىڭ ءتاپسىرى – ريسالەي-نۇر شىعارمالار جيناعى» اتىمەن كەڭىنەن تانىمال كىتاپتاردىڭ قازاق تىلىندەگى اۋدارمالارىنىڭ جاريالانۋى. جانە وعان قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءدىن ىستەرى كوميتەتىنەن ءدىنتانۋ ساراپتاماسىنىڭ وڭ قورىتىندىسى بەرىلگەندىگى.

اتالمىش سايت تۋراسىندا «نۋر فەيز» جشس قىزمەتكەرى، اۋدارماشى زاحرەددين باتايۇلى ءبىرقاتار سۇراقتارىمىزعا بى­لاي­شا جاۋاپ بەردى: 

– قۇران كارىمنىڭ ءتاپسىرى – ريسالەي-نۇر شىعارمالار جيناعى قازىرگى كەزدە دۇ­نيە جۇزىنە كەڭىنەن تانىمال بولۋدا. سوڭ­­عى جيىرما جىلدا قازاق تىلىنە دە اۋدا­­رى­­لا باستادى. ريسالەي-نۇر شىعارمالار جي­ناعى قانداي ءتاپسىر تۇرىنە جاتادى؟ بۇل جا­عى­نان قارايتىن بولساق، ادامداردى دىنسىزدىكتىڭ قاراڭعىلىعىنان شىعارۋشى قۇران اقيقاتتارىن عىلىمي تۇرعىدان تۇ­سى­­­نىكتى ەتىپ باياندايتىن «ريسالەي-نۇر» ءتاپسىرى اركىمدى مازالايتىن «مەن كىممىن؟ قايدان كەلدىم؟ قايدا بارامىن؟ نە ىس­تەۋىم كەرەك؟ بولمىس اتاۋلى قالاي پايدا بو­لىپ، قايدا بارادى؟ ونىڭ ءمان-ماعى­نا­سى نە؟» سەكىلدى وتە ماڭىزدى سۇراقتارعا قا­نا­عاتتانارلىق جاۋاپ بەرەدى. ونىڭ جان­دى راحاتتاندىراتىن، اقىلدى كەمەل­دەن­دىرەتىن، جۇرەكتى نۇرعا، كوڭىلدى شات­تىققا بولەيتىن ەرەكشە ءتاسىلى بار. ءار ادام­­عا بەل­گىلى ومىرلىك مىسالدار ارقىلى قۇ­­ران­­نىڭ ماقساتىن تۇسىندىرەدى. مىسالى، قۇران­نىڭ ءار سۇرەسىنىڭ باستاۋى – «بيس­ميل­لاح» ءسوزى بۇكىل تىرشىلىكتىڭ، بار­لىق يگى­­لىك­تىڭ قوزعاۋشى كۇشى ەكەنىن تاما­شا دا­لەل­دەيدى.

«ريسالەي-نۇر» قۇراننىڭ زاماناۋي ءتاپسىرى سانالادى. ءتاپسىر ەكى ءتۇرلى بولادى. بىرەۋى كوپشىلىككە بەلگىلى ءتاپسىر. ولار قۇران­نىڭ ءسوز بەن سويلەمدەرىنىڭ ماعى­ناسىن قىسقاشا باياندايدى. ەكىنشىسى، قۇران­نىڭ يماني اقيقاتتارىنا بۇل­تارت­پاس دالەلدەر كەلتىرىپ، جان-جاقتى تۇسىن­دىرەدى. مىنە، ءتاپسىردىڭ وسى سيرەك تۇرىنە «ريسالەي-نۇر» جاتادى. ماسەلەن، ادام­زاتقا رۋحاني اپات بولىپ كەلگەن ماتە­رياليزم، كوممۋنيزم سەكىلدى ءدىنسىز اعىم­داردى قۇران اياتتارى ارقىلى اشكەرەلەيدى. قۇران اياتتارىنىڭ نۇرلى ءتاپسىرى دەسە بو­لادى. ول باسىنان سوڭىنا دەيىن يمان مەن ءتاۋحيد تۋرالى باياندايدى. ىلىمگە نەگىز­دەل­گەندىكتەن، كوڭىلدەگى كۇدىكتى جويىپ، اقي­قاتقا باستاپ، اقيقاتقا كوزدى ابدەن جەت­كى­زەدى، تولىق قاناعاتتاندىرادى. مىسالى، نامازدىڭ بەس ۋاقىت بولۋ سەبەبىن الەم جا­را­تىلىسى، ادامزاتتىڭ دامۋ ءداۋىرى، جەكە ادامنىڭ ءومىرى سەكىلدى كەزەڭدەرمەن بايلانىستى ەكەنىن عاجايىپ قىزىقتى تۇسىندىرەدى. پايعامبارىمىز مۇحاممەد (س.ع.س.) مۇعجيزالارىن وتىرىك، ەرتەگى سەكىلدى كورەتىن ادامدارعا مۇعجيزالاردىڭ شى­نايى اقيقات جانە ناقتى ومىردە بولعان ۋاقيعا ەكەنىن تۇسىندىرەدى.

ول ءجۇز وتىز كىتاپشادان تۇرادى. زاما­ناۋي سۇرانىستارعا تولىق جاۋاپ بەرەدى. وقىرماندى قۇران كارىمنىڭ ءمان-ماعىنا­سىنا تەرەڭ ۇڭىلۋگە ۇيرەتەتىن ءتاپسىر. ول بولعان ءارى بولاتىن سۇراقتارعا، كوڭىلگە كەلگەن، كەلۋى مۇمكىن كۇدىكتەردى جويادى. يماننىڭ دارەجە-دەڭگەيىن كورسەتىپ، اللا­نىڭ ءبىر ءارى جالعىز، پايعامبارلاردىڭ حاق ەكەنىن دالەلدەيدى. ءسويتىپ، يماننىڭ التى شارتىن بىر-بىرىنە بايلانىستىرا وتىرىپ، مۇسىلمان ادامعا تەرەڭ يسلامي ءبىلىم بەرەدى.

ماسەلەن، اسپان مەن جەر قاباتتارىندا پەرىشتەلەر مەكەندەيتىنىن، رۋحتىڭ باقي ەكەنىن، ونىڭ جوق بولمايتىنىن تۇسىن­دى­رەدى. ءولىم مەن ءومىر، ۋاقىت دەگەنىمىز نە؟ ولگەن سوڭ ءتىرىلۋ قالاي بولماق؟ اقىرەت جايى، ءجاننات پەن ءجاھاننامنىڭ راس ەكە­نىن، ونىڭ ءمانىسىن اشىپ، ماڭگى باقىتتى بولۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك ەكەنىن انىقتاپ بەرەدى. جانە ادامدى ماڭگى-باقي سورلا­تا­تىن نەندەي سەبەپتەر ەكەنىن اتاپ كورسەتىپ، ودان قالاي ساقتانۋدىڭ جولىن ۇيرەتەدى. ريسالەي-نۇر ءاھلى سۇننەت ءۋال جاماعاتتىڭ ۇستا­نىمىنا سايكەس وتە كۇردەلى ماسە­لە­لەردى تاماشا تۇسىندىرەدى. 

زاماناۋي ءتاپسىر دەگەندى قالاي تۇسىنۋگە بولادى دەسەك، بۇرىنعى زاماندا ىلىمگە سۇيەنىپ اداسۋ، بىربەتكەيلىك تانىتۋ بۇل زامان­مەن سالىستىرعاندا، وتە از بولاتىن. سوندىقتان يسلام عالىمدارىنىڭ كىتاپ-تاپ­سىرلەرى، يمام-مولدالاردىڭ ۋاعىز-ناسي­حاتتارى ادامداردى تولىق قانا­عات­تان­دىراتىن. ونداي كۇماندى كۇپىرلىكتىڭ تەز الدىن الىپ، جول بەرىلمەيتىن. جۇرت جاپپاي اللاعا سەنەتىندىكتەن، قۇدايدى ايتىپ، ءجاھاننامدى ەسكە تۇسىرسە بولدى، كوپ­شىلىك تاۋبەسىنە كەلىپ، العان بەتىنەن قايتا قوياتىن ەدى. 

بۇرىن وقىپ-شوقىپ، عى­لىمعا سۇيەنىپ، يمان اقيقاتتارىنا قارسى شىعاتىندار نەكەن-ساياق بولسا، قازىر­دە جۇزدەپ سانا­لا­دى. مۇنداي قىرسىق ادامدار پەرعاۋىنداي كوكىرەك كەرىپ، قۇران اقيقاتتارىن مويىن­داماي، ءوزىنىڭ دەگەنىمەن جۇرتقا قارسى شىعا­دى. ولاي بولسا، ولاردىڭ پىكىرلەرىن ءىلىم ارقىلى تاس-تالقان ەتەتىن جويقىن اقي­قات قاجەت. سوندا عانا كوكىرەك كوزى اشىل­عان كەيبىرەۋى يمانعا كەلەدى.

قۇدايعا شۇكىر، زاماننىڭ دەرتىنە شي­پا بولارلىق قاسيەتتى قۇراننىڭ ماعى­ناۋي شۋاعى ريسالەي-نۇر ءتاپسىرى كوپتەگەن تە­ڭەۋ-مىسالدار ءوز وقىرماندارىنا يمان شۋا­عىن شاشۋدا، قازاق وقىرماندارىنىڭ دا قاتارىن مولايتۋدا.

«نۋر فەيز» جشس تۋرالى جانە الداعى جۇمىس جوسپارلارىمىز جايىندا ايتساق، قۇران ءتاپسىرىنىڭ اۋدارماسىن حالىققا تا­نىستىرۋ ماقساتىندا «نۋر فەيز» جشس قۇرىلدى. اۋدارماشىلار القاسى قۇرىل­دى. ولار: ز.باتايۇلى، ج.قيانبەك، ءر.تا­جى­باي، س.سەيىلبەكۇلى، ا.حامزا، ا.بەك­ۇلى، س.كەن­جەباەۆ، د.ايداربەكۇلى. اۋ­دار­­ما­شى­لار القاسىنداعى ازامات­تارى­مىزدىڭ ءارقايسىسى ءدىني ساۋاتتى جانە اۋدارما سالا­سىندا ىس-تاجىريبەسى بار ادام­دار. اۋدارماشىلار ءارقايسىسى كىتاپتىڭ وزىنە بەرىلگەن بولىگىن اۋدارعان سوڭ، جالپى اقىل­داسۋ ارقىلى باسپاعا كىتاپ بولىپ جيناقتالادى. بىرنەشە رەت اقىلداسىپ، ناقتىلانعان سوڭ، ءدىني ساراپتاماعا، كەيىن باسپاحاناعا جىبەرىلەدى. الداعى جۇمىس جوسپارىمىز مۇمكىندىگىمىز جەتكەنشە ري­سا­لەي-نۇر شىعارمالار جيناعىن قازاق­شاعا تولىقتاي اۋدارۋ بولماق.

ەلىمىزدە ءدىني تاقىرىپتاعى كىتاپ جا­ريا­لانۋى ءۇشىن ءدىن ىستەرى اگەنتتىگىنىڭ ءدىن­تانۋ ساراپتاماسىنان ءوتۋى قاجەتتى. بۇل قا­جەتتىلىك باسپاحانالاردا ەڭ ءبىرىنشى بولىپ سۇرالاتىن تالاپ بولىپ ەسەپتەلەدى. سوندىقتان ءبىز اۋدارمالارىمىزدى قا­زاقستان رەسپۋبليكاسى ءدىن ىستەرى اگەنت­تى­گىنىڭ ءدىنتانۋ ساراپتاماسىنا تاپسىرىپ، وڭ قورىتىندىسى الىنعان سوڭ باسپاحانادان باستىرىپ شىعاردىق. كىتاپتار تۋرالى www.nurfeyz.kz cايتىمىزدا كەڭىنەن اقپا­رات الۋعا بولادى.

اتاپ وتەتىن باستى ماسەلە، ءدىنتانۋ ساراپتاماسىنىڭ وڭ قورىتىندىسى دەگەنى­مىز ەلى­مىزدە قۇران اقيقاتتارى­نىڭ تارا­لىمىنا جاعداي جاسالىپ وتىرعانىنىڭ بەلگىسى دەپ بىلەمىن. قۇراندى تۇسىنگەن ەل – بولاشاعى بار ەل دەپ سەنىممەن ايتۋعا بو­لا­دى. الەمدە ريسالەي-نۇر شىعارمالار جيناعىنىڭ اۋدارمالارى كەڭىنەن تارال­عان. ءبىر عانا مىسالى رەتىندە، تۇركيا باس­شىسى رەجەپ تايىپ ەردوعان مىرزانىڭ ريسالەي-نۇر شىعارمالار جيناعىن تۇر­كيا ءمۇفتياتى تاراپىنان باسپاحانادان باستىرىپ، حالقىنا سىيلاعانىن جاڭا­لىقتاردان وقىدىق. جانە مىسىرداعى حا­لى­قارالىق ءال-ازحار يسلام ۋنيۆەر­سي­تەتى دە وقىتۋدى قولعا الۋدا.

«قاسيەتتى قۇراننىڭ ءتاپسىرى – ريسا­لەي-نۇر شىعارمالار جيناعى» اۆتورى ءباديۇززامان سايد نۇرسي دەگەنىمىز كىم دە­سەك، ول كىسى 1877 جىلى تۇركيانىڭ بيت­ليس وبلىسىنا قاراستى نۇرس اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. ىلىمگە دەگەن قۇشتارلىق جاسى التىعا ەندى تولعان بالانى اتا-انا­سىنان ايىرىپ، جىراققا الىپ كەتەدى. تە­رەڭ اقيقاتتاردى تەز مەڭگەرىپ، ءبىر وقى­عان كىتابىن تەز ۇعىپ قانا قويماي، ونى جاتتاپ الاتىن زەرەك بالا كوپ جىل ءتالىم الۋى ءتيىس مەدرەسە ءبىلىمىن ءۇش ايدا ءتامامداپ، جەتىك مەڭ­گەرىپ الادى. پىكىرتالاستا، ءىلىمي سايىس­تا زەرەكتىگىمەن ۇنەمى جەڭىسكە جەتەتىن جاس جەتكىنشەك زامانداس عالىمدارى تارا­پى­نان ء«باديۇززامان»، ياعني «زاماننىڭ وزى­عى» دەگەن اتقا يە بولادى.

ومىر جولىندا دىنسىزدەردىڭ، كوممۋنيس­تەردىڭ قۋدالاۋىنا دۋشار بولسا دا، ول بارىنە سابىر ەتىپ، قايمىقپاستان يسلام الەمىنە تونگەن كۇپىرلىكتىڭ قارا بۇلتىن قاق جارىپ، قۇراننىڭ نۇرىنا اينا بولىپ اينالاسىنا جينالعانداردى يماننىڭ نارىمەن سۋسىنىن قاندىرادى. حالىقتىڭ نازارىندا يسلامنىڭ ۇستەم ابىرويىن اسقاقتاتىپ كىشىپەيىلدىك، ىقىلاس تۇرعى­سىنان جۇرتقا ۇلگى-ونەگە بولادى. ءومىرىنىڭ سوڭىنا دەيىن يماندىلىققا ادال قىزمەت ەتەدى. ءسويتىپ، سول قيىن-قىستاۋ كەزەڭدەردە جازىلعان التى مىڭ پاراقتان تۇراتىن «ريسالەي-نۇر» ءتاپسىرىن تولىق اياقتاپ ءارى ونى ءوز وقىرماندارىنىڭ قولدارىنا تاپ­سىرىپ، مىندەتىن تولىق اتقارعان اسكەر­دەي كوڭىلى جاي تابادى.

قمدب تاراپىنان مەشىت سايتتارىنىڭ كوپتەپ اشىلعانى جانە سايتتاردىڭ ين­تەر­نەت قولدانۋشىلارعا قىزمەت ەتۋى – وتە قۋانىشتى جاعداي. سەبەبى ءقازىر تەحنو­لوگيا دامىعان زاماندا ادام وزىنە قاجەتتى اقپاراتتى جەتكىلىكتى الا الادى. وسى جا­عى­نان مەشىت سايتتارىنىڭ ماڭىزدى ەڭبەگى بار. مەشىت سايتىنان قمدب جاڭالىقتارى، ءپاتۋالار، سۇراقتارعا جاۋاپ، ناماز ساباق­تارى، ت.ب. بارلىق يسلام ءدىنىنىڭ شارتتارىن ۇيرەنەدى. قمدب سايتتارى ءدىني سايتتار دەپ ەسەپتەلەدى.

ال www.nurfeyz.kz سايتى عىلىمي، تا­نىم­دىق جانە «نۋر فەيز» جشس اۋدار­ماشىلار القاسىنىڭ ەڭبەگىنىڭ جەمىسى دەپ ايتۋعا بولادى. وقىرمانمەن بايلانىستىڭ زاماناۋي ءبىر ءتۇرى. 

يسلام اقيقاتتارىنا قىزمەت ەتۋ جو­لىن­دا قمدب-نىڭ مەشىت سايتتارىنا كو­مەكشى جانە تىلەكتەس سايت رەتىندە تا­نىلسا، ماقساتىمىزدىڭ ورىندالعانى دەپ بىلەمىن. ريسالەي نۇر ءتاپسىرى – ءوزىن زيالى­مىن دەپ سانايتىن ءار ازامات وقىپ-ۇيرە­نۋگە لايىق رۋحاني قازىنا.